کدینگ حسابداری برای مکانیزه کردن عملیات حسابداری قابل استفاده است. حساب های بسته به نوع و حجم عملیات مالی در چند سطح تعریف می شود. که هر مجموعه عملیات دارای یک کد میباشد. حسابداران با استفاده از این کد ها ثبت عملیات های حسابداری را به صورت صحیح انجام می دهند.
دارایی ها، بدهی ها و سرمایه از ارکان اصلی حسابداری هستند که در طراحی یک سیستم کارای حسابداری ضروری است تا به اجزاء ریزتری تبدیل شود. این اجزاء حسابهای معین و تفصیلی می باشند که در زیر گروه اصلی معادله حسابداری قرار گرفته اند. کدینگ باید به نوعی طراحی شود که استانداردهای حسابداری را نقض نکند. در سیستم های حسابداری معمولا کدینگ حسابداری به صورت پیش فرض طراحی شده که لازم است حتما حسابداران آنها را بررسی کرده و در صورت بروز مشکل و مغایرتی آن را اصلاح نمایند.
در یک تعریف ساده، کدینگ یک نوع از دسته بندی حساب ها در حسابداری است. کدینگ حسابداری اصولا به شکل درختی انجام می شود که این روش رایج ترین روش آن است.
در کدینگ حسابداری دسته بندی هایی برای حساب ها مشخص می شود که دارای سطوح مختلف و کدهای متنوعی هستند و مشخص می کنند که سرشاخه و زیر شاخه ها کدامند.
این دسته بندی ها، شاخه بندی کردن و کدگذاری حساب ها کدینگ حسابداری نامیده می شود.
کدینگ در لفظ به معنای شماره گذاری است و ترکیب آن با حسابداری این معنا را می دهد که حساب ها در حسابداری را کدگذاری کنیم.
در ادامه به سطوح مختلف در کدینگ حسابداری و ساختار استاندارد آن می پردازیم، اما پیش از آن، برای درک بهتر مفهوم کدینگ باید انواع کدینگ در حسابداری و اهداف استفاده از آن را بررسی کنیم.
مسئله کدینگ حسابداری یک موضوع ویژه و قابل بررسی است که پیشنهاد می کنیم از ابتدای شروع امر حسابداری در هر کسب و کاری مورد استفاده قرار دهید. لذا ما در اینجا اهداف کدینگ حسابداری را مطرح میکنیم:
کدینگ حسابداری یک مسئله تخصصی به شمار می آید و باید توسط متخصص این کار یا حسابداران و مدیران مالی با تجربه انجام شود.
این مسئله بسیاری از مشکلات مالی و حسابداری واحدهای اقتصادی را از ریشه برطرف می کند یا باعث جلوگیری از آن می شود، لذا برای این کار باید خود این سیستم به درستی طراحی شود.
اگر بخواهیم به رایج ترین انواع کدینگ حسابداری که در حال حاضر در مجموعه های مختلف مورد استفاده قرار می گیرند اشاره کنیم به 5 نوع اصلی می رسیم.این پنج نوع عبارتند از:
یکی از شیوه های کد دهی که ساده هم هست کد دهی بر اساس مختصر نویسی و علامت گذاری بر مبنای زبان فارسی است. در این روش کد گذاری حرف اول کلمات را برای بازه کوچکی از کلمات به کار می برند. برای مثال حساب های پرداختنی با کد «ح – پ» شناخته می شود.
کدینگ متوالی با نام های کدینگ پی در پی و کدینگ سریالی هم دیده می شود. در این روش اعداد به صورت پشت سر هم به حساب ها و داده تخصیص داده می شود.
یکی از پرکاربردترین روش های کدینگ، روش سلسله مراتبی است، زیرا که علاوه بر نظم و دقت خوبی که در این روش وجود دارد، محدودیت در تعداد حساب ها، کالاها و داده در این روش نیست.
مثال کدینگ سلسله مراتبی: در یک شرکت برای حساب دارایی ها کد 404 در نظر گرفته می شود. در صورتی که حسابدار قصد داشته باشد زیر گروهی به این حساب اضافه کند می تواند با اضافه کردن یک عدد اعشاری به آن زیر گروه مورد نظر خود را ایجاد نماید. این روش به صورت ساختار یافته و بدون هیچگونه محدودیتی می تواند ادامه یابد.
در این روش کدها می توانند به یک حساب اختصاص داده شوند. این روش صرفا برای استفاده در یک دوره مالی قابل استفاده است.
در این روش نیز تخصیص اعداد و کدها را می توان به عنوان یک قرارداد استاندارد پذیرفت، به این دلیل که در این روش هر عدد معرف نوع خاصی از حساب ها و زیر مجموعه های آن است. برای مثال در کدینگ وجهی حسابداری یک فروشگاه می توان با استفاده از یک نرم افزار حسابداری فروشگاهی گروه یک را به مشخص کردن بخش های مختلف فروشگاه، گروه دوم را به عنوان نماینده هزینه های مختلف فروشگاه و گروه سوم را به عنوان نمایانگر زیر گروه های 2 گروه قبلی در نظر گرفت.
در این راستا مقاله کدینگ انبار در اکسل میتواند بری شما مفید باشد تا بیشتر با نحوه کدینگ انبار آشنا شوید.
سیستم های نرم افزاری پیشرفته سطوح مختلفی برای کدینگ اطلاعات گوناگون ارائه می کنند. سیستم های حسابداری محک به کاربران اجازه می دهند برای دسته های مختلف دادهها و اطلاعات سطح های مختلفی از کدینگ تخصیص دهند. اصلی ترین این سطوح در این سیستمها به شرح زیر می باشد:گروه حسابکدسطح معینسطح تفصیلیکدهای شناور
سیستم های متفاوت حسابداری، به منظور شناسایی بهتر و ساده تر حساب های شرکت و صورت های مالی از کدهایی که با نام کدینگ شناخته می شوند، استفاده می گردد.
سیستم کدینگ حسابداری سبب سرعت در امور حسابرسی شرکت میشود. این کدها به صورتی تعیین می شوند که در آن ها اقلام کالاها و خدماتی که قابلیت نقدشوندگی سریع دارند، در راس کدها قرار گیرند. همچنین با سخت و پیچیده شدن فرآیند نقد شوندگی، کددهی پیچیده تر می شود.
کدینگ حسابداری، به فرآیند دسته بندی و مرتبسازی موضوعات و عنوانهای مربوط به فعالیتهای حسابداری یک شرکت یا سازمان شناخته می شود.
سیستم کدینگ حسابداری امکان دسته بندی و مرتب سازی عملیات مالی را طبق موارد مختلفی مانند نوع و سطح فعالیت سازمان برای حسابداران فراهم می آورد.
بعضی اوقات به دلیل زیاد بودن تعداد حساب ها، رویدادهای مالی شرکت به بخش های جزئی تر تقسیم می شوند؛ تا به وسیله آن ساختار دسته بندی حساب ها و رویدادهای مالی شبیه به هرم یا درخت باشد.
در این نوع ساختار، هر شاخه از درخت یک سرگروه دارد و در بخشهای بعدی آن یک حساب کل، حساب های معین و حساب های تفضیلی به ترتیب قرار می گیرند.
لذا در سیستم کدینگ حسابداری، علاوه بر مشخص شدن سرفصل های اصلی و فرعی فعالیت ها و موضوعات مرتبط، قادریم ارتباط بین آن ها را به دست بیاوریم و آن ها را برای ذی نفعان و کسانی که می توانند به اطلاعات دسترسی داشته باشند توضیح دهیم.
برای انجام این کار اول سرگروه حساب ها تعیین می گردد. سرگروه حساب ها همان حساب های اصلی هستند که براساس آن ها دسته بندی های کلی شکل می گیرد و شکل کلی حساب ها نشان داده می شوند.
حساب کل، شامل حساب هایی هستند که برای اداره دارایی و سازمان امور مالیاتی اهمیت زیادی دارند و نتیجه عملکرد آن ها باید به این سازمان ها ارائه گردد.
دسته سوم که حساب های معین هستند، به منظور گزارش دادن و تصمیم گیری مفید هستند. دسته چهارم نیز مربوط به حساب های تفضیلی است که برای هر سازمان به طور مخصوص تعریف می شوند.
در سیستم کد گذاری وقتی که حساب تفضیلی به حساب معین متصل باشند، به آن حساب استاندارد و در غیر این صورت به آن حساب شناور می گویند.
با بررسی کدینگ حسابداری شرکت خدماتی (Accounting Coding Of The Service Company) متوجه می شد که در حالت عمومی و استاندارد تهیه شده و نمونه ای پیشنهادی است، که بر مبنای عناصر اصلی حسابداری و استاندارد تهیه و ارائه گردیده است.
اما اگر شرکتی روش حسابداری دائمی و استاندارد منطبق بر بودجه ای پیش بینی شده را انتخاب نماید، قادر است هزینه های جذب و انحرافات را به بخش هزینه های عملیاتی در کدینگ حسابداری شرکت های خدماتی اضافه نماید و بدون تغییر در سطح حساب های گروه و کل، حساب های موردنیاز خود را بگنجاند.
یک نرم افزار حسابداری استاندارد، می تواند کدینگ استاندارد را تعدیل و تنظیم کند. در نرم افزار حسابداری قیاس شما قادرید با در نظر گرفتن زمینه که در آن فعالیت می کنید، از کدینگ پیش فرض قیاس استفاده کنید و هم می توانید از کدینگ حسابداری خودتان را در سیستم پیاده سازی نمایید.
در نرم افزار حسابداری قیاس امکان تغییرات گسترده در طراحی کدینگ وجود دارد. حساب های کل، معین، تفضیلی و سه سطح تفضیلی شناور که هر کدام دارای کد مخصوص بخود هستند.
کدینگ حساب های خدماتی در سه سطح گروه کل، معین و تفصیلی امکان تقسیم می شوند و قابلیت افزایش تعداد سطوح تفصیلی تا 7 سطح نیز وجود دارد.
شرکت های تولیدی دارای محاسبات حسابداری پیچیده ای هستند. برای سودآوری مناسب، آنها نیاز دارند که به خوبی بتوانند هزینه های تولید را پیگیری کنند.
برای این کار آنها به سیستم های حسابداری پیشرفته ای نیاز دارند که در آن انواع هزینه ها و روش های تولید مورد نظارت قرار بگیرد.
سیستم های پیشرفته حسابداری مثل نرم افزارهای تخصصی حسابداری محک، قابلیت تعریف حساب های شناور را به شرکت ها و بخش های مالی آن ها می دهد.
شرکت های تولیدی از این طریق قادرند به خوبی مواد اولیه خود را تعریف کرده و محاسبات مرتبط با پیگیری هزینه ها را به طور خودکار انجام دهند.
سیستم حسابداری پیشرفته یکی از ملزومات فعالیت اقتصادی در دنیای امروز به حساب می آید. تصور کردن یک شرکت تولیدی موفق بدون داشتن یک سیستم حسابداری پیشرفته دیگر به کلی غیر ممکن است.
یکی از کاربردهای مهم کدینگ حسابداری در تفکیک حساب و طبقه بندی حساب های شرکت های تولیدی است.
این شرکت ها به این ترتیب قادرند انواع محاسبات پیچیده را تا حدی به صورت خودکار انجام دهند و ساختار مناسبی برای پردازش و مدیریت امور مالی خود داشته باشند.
کدینگ حسابداری شرکت تولیدی شامل تعیین یک چارچوب استاندارد برای حساب ها می شود. این چارچوب به سادگی با تفکیک منطقی حساب ها از یکدیگر و کدگذاری آنها ایجاد می گردد.
بدین منظور امکان بررسی و جستجوی معنادار اسناد حسابداری در شرکت های تولیدی ایجاد می گردد.
طراحی کردن کدینگ حساب برای تمام مجموعه ها و سازمان های کوچک و بزرگ بر مبنای حجم مالی و مقدار پیچیدگی آن ها مهم می باشد.
به همین منظور کسب و کارهای بزرگ باید بر اساس فعالیت های خود یک سیستم کدینگ حسابداری ایده آل و منظم برای امور مالی خود طراحی نمایند تا در انجام امور مالی و طبقه بندی آن ها مشکلی پدیدار نشود.
شرکت های تولیدی و بازرگانی در حوزه کسب و کارهای بزرگ قرار می دارند و و لذا در شرکت های تولیدی و بازرگانی سیستم حسابداری به نسبت شرکت های دیگر، دارای پیچیدگی بیشتری بوده و نیاز به دسته بندی حسابها به صورت دقیق و جامع دارد.
در سازمان های تولیدی نظارت و کنترل هزینه و درآمد ها بیشتر به نظر می آید. طراحی یک سیستم کدینگ مناسب این امکان را فراهم می آورد تا حساب شرکت های تولیدی و بازرگانی به طور موثر و براساس با نیازهای تجاری سازماندهی گردد.
استاندارد در برگیرنده قواعد ،راهنمایی ها یا ویژگی هایی برای فعالیت یا نتایج آنها به منظور استفاده عمومی مکرر و هدف از آن دست یابی به میزان مطلوبی از نظم در یک زمینه خاص است را استاندارد سازی کدینگ حسابداری می گویند.
استاندارد سازی فعالیت ایجاد معیارهایی در ارتباط با مسایلی بالفعل یا بالقوه و با هدف دستیابی به نظمی بهینه در موضوعی مورد بحث برای استفاده عمومی و مستمر است.
از آنجا که کدینگ حسابداری زبان مشترک مورد استفاده در سیستم اطلاعاتی حسابداری است و بر اساس آن رویدادهای مالی ثبت و ضبط و گزارش های مالی تهیه و ارائه می شود لذا استفاده کنندگان از اطلاعات مالی طیف گسترده ای از افراد و سازمان ها را شامل می شود .
همین امر ایجاب می کند که طراحی و تدوین کدینگ حسابداری را با در نظر گرفتن اصول ،ضوابط و استانداردهای حسابداری و خصوصیات صنعت انجام دهیم.
لذا ضرورت دارد طراحی و تدوین کدینگ حسابداری را بر اساس معادله حسابداری ، استاندارد شماره 1 و خصوصیات صنعت و منطبق بر صورت های مالی اساسی اجرا نماییم.
در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﺎید ﻫﺮ ﮐﺪام از ﺣﺴﺎب ﻫﺎی ﮐﻞ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪه را ﺑﻪ اﺟﺰای آن ﮐﻪ ﻫﻤﺎن ﺣﺴﺎب ﻫﺎی ﻣﻌﯿﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ جدا نموند. در اﯾﻦ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺗﺎ ﭼﻨﺪ ﺳﻄﺢ ﻣﻌﯿﻦ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ اﻟﺒﺘﻪ ﻧﺮم اﻓﺰارﻫﺎی راﯾﺞ ﮐﻨﻮﻧﯽ ﺗﺎ ﯾﮏ ﺳﻄﺢ ﻣﻌﯿﻦ را ﺟﻮاﺑﮕﻮ ﻫﺴﺘﻨﺪ.
ﺑدین منظور ﻣﺜﻼً ﺣﺴﺎب ﻣﻮﺟﻮدی ﻧﻘﺪ و ﺑﺎﻧﮏ از ﮔﺮوه داراﯾﯽ ﻫﺎی ﺟﺎری ﮐﻪ ﮐﺪ 101 ﺑﻪ آن اﺧﺘﺼﺎص ﭘﯿﺪا ﮐﺮد را جدا ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ زﯾﺮ می باشد.
اﻟﺒﺘﻪ اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﯿﻢ از ﯾﮏ ﺳﻄﺢ ﻣﻌﯿﻦ اﺳﺘﻔﺎده نماییم، ﺑﻪ ﺟﺎی اﯾﻦ ﮐﻪ ﻣﻮﺟﻮدی نقد ﺑﺎﻧﮏ ﻫﺎ را در ﺳﻄﺢ دوم ﺑﻪ رﯾﺎﻟﯽ و ارزی ﺗﻔﮑﯿﮏ ﮐﻨﯿﻢ، در ﻫﻤﺎن ﺳﻄﺢ ﯾﮏ ﺑﺎر ﻣﯽ ﻧﻮﯾﺴﯿﻢ ﻣﻮﺟﻮدی نقد ﺑﺎﻧﮑﻬﺎ
رﯾﺎﻟﯽ و ﺑﺎر دﯾﮕﺮ ﻣﻮﺟﻮدی نقد ﺑﺎﻧﮏ ﻫﺎ ارزی ﮐﻪ ﮐﺪ آن ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ 10101 و 10102 ﻣﯽ ﺷﻮد.
اﻣﺎ در اﯾﻦ ﺟﺎ ﭼﻮن دو ﺳﻄﺢ ﻣﻌﯿﻦ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﯿﻢ، ﮐﺪ 10101 را ﺑﻪ ﻣﻮﺟﻮدی نقد ﺑﺎﻧﮏ ﻫﺎ اﺧﺘﺼﺎص دادﯾﻢ و از ﮐﺪ 1 و 2 ﺑﺮای ﺗﻔﮑﯿﮏ رﯾﺎﻟﯽ ارزی در ﺳﻄﺢ دوم اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ.
به دلیل طولانی بودن این مبحث فایل کامل توضیحات کدینگ حسابداری pdf را به صورت کامل برای شما فراهم کرده ایم که میتوانید آن را دانلود نمایید.
حساب های کل، به سه گروه کلی حساب های دائم دارایی ها، بدهی ها و حقوق صاحبان سهام و نیز حساب های موقت سود و زیانی که معمولاً با عنوان حساب کل خلاصه سود و زیان مطرح هستند، تقسیم می شوند.
برای کدینگ کردن حساب های کل معمولاً از دارایی ها شروع می کنند و در بین آن ها دارایی هایی که دارای قابلیت نقدینگی بیشتری هستند، دارای اولویت بیشتر هم می باشند.
معمولاً نقد ترین دارایی، حساب وجود نقد و حساب بانک است و لذا معمولاً کد یک را به وجوه نقد ، دو را به حساب بانک و به همین شکل به ترتیب سایر دارایی ها را کد بندی می کنند.
لذا بدهی ها و حقوق صاحبان سرمایه، کدینگ می شود. باید توجه نمود که بایدی به توالی و پیوستگی کدها وجود ندارد، به طور مثال در صورتی که آخرین دارایی را کد ده، پوشش دهد، الزامی برای درج کد شماره یازده برای اولین بدهی نداریم و می توانیم عدد بیست را برای اولین بدهی در نظر بگیریم.
معمولاً در بین حسابداران رایج است که پس از اتمام حساب های دارایی یا بدهی چند شماره را خالی می گذارند، تا در صورتی که در آتی مدنظر باشد حساب کل دارایی جدیدی درج شود، در ادامه کدهای مربوط به دارایی ها بتوان آن را کدینگ کرد.
پس از تمام شدن کدبندی حساب های کل، نوبت به کدینگ نمودن حساب های معین می رسد.
حساب های معین نیز به همان ترتیبی که برای حساب های کل ذکر شد، مرتب و شروع به کد گذاری از عدد یک با بالا می شوند.
درج شماره خالی بین حساب های معین مربوط به هر یک از حساب های کل، عرف است و بهتر است برای درج موارد احتمالی در آتی رعایت شود.
اگر فرض کنیم به حساب کل بانک کد دو ، را داده باشیم و به حساب معین مربوطه با عنوان حساب های جاری، کد پنج داده شده باشد، در حسابداری کدینگ مذکور را به شکل 5 – 2 نمایش می دهند.
همواره عدد سمت چپ نشان گر کد حساب کل و عدد سمت راست نشان گر کد حساب معین می باشد.
بعضی از حسابداران قبل از اعداد، عدد صفر را نیز قرار می دهند، این موضوع مغایرتی با اصول حسابداری ندارد و مثلاً کد فوق را به شکل 005 – 02 ثبت می کنند، از آنجایی که صفر قبل از اعداد، خوانده نمی شود، تاثیری بر پروسه کاری ندارد و به همان شکل که توضیح داده شد، خوانده می شود.
پس از تمام شدن حساب های معین نوبت به کدینگ کردن حساب های تفصیلی می رسد. حساب های تفصیلی هم به ترتیب کد بندی برای حساب های کل و تفصیلی مربوطه مرتب سازی می شوند و سپس از کد شماره یک ، کد بندی مربوطه آغاز می گردد.
به طور مثال برای حساب کل بانک و حساب معین حساب های جاری و حساب تفصیلی ” حساب جاری بانک ملت به شماره حساب 101010 ” می توان کد تفصیلی شماره 10 را در نظر گرفت.
در این صورت می توان کدینگ مربوطه را به این شکل نمایش دارد : 10 – 5 – 2 ؛ که همان طور که قبلاً بیان شد به ترتیب از سمت چپ نشان گر حساب کل 2 ، معین 5 و تفصیلی 10 است.
برای کدینگ حساب های تفصیلی نیز می توان قبل از اعداد ، صفر درج نمود : 0010 – 005 – 02
نکته قابل توجه این است که به منظور کدینگ حساب های معین و تفصیلی تداوم شماره ها لازم نیست ، به این معنی که لازم نیست که لزوما کدینگ از عدد یک آغاز و الزاماً ادامه یابد.
بلکه می توانیم بطور مثال برای کدبندی هر یک از حساب های معین مربوط به هر حساب کل از عدد یک آغاز و برای معین حساب های کل بعدی نیز به همین شکل عمل کرد. مثلاً ممکن 5 حساب معین با کد یک و حساب های تفصیلی زیادی با کدهای یکسان داشته باشیم، بنابراین این موضوع مشکلی ایجاد نمی کند، چرا که در حسابداری کد مجموع که شامل مجموع حساب های کل و معین و تفصیلی است، همواره ملاک عمل می باشد. مانند : 5 – 2 – 1 یا 20 – 6 -10 و یا هر کد دیگری.
به ترتیبی که گفتیم در تقسیم بندی و کدینگ کردن حساب ها، معمولاً برای هر حساب کلی ، یک یا چند حساب معین و برای هر یک از حساب های معین نیز، یک یا چند حساب تفصیلی تعریف می شود.
ولی در کدینگ نمودن سه طبقه به صورت حرفه ای تر، محدودیت متصل بودن چند حساب تفصیلی به یک حساب معین و یا چند حساب معین صرفاً به یک حساب کل، به چشم نمی آید.
در حسابداری اصطلاحاً کدینگ نامیده می شود.
در این حالت ممکن است یک حساب معین به چند حساب کل و یا یک حساب تفصیلی به چند حساب معین متصل شده باشد.
به طور مثال فردی به نام ” آقای مهدوی ” در حساب های تفصیلی وجود دارد. همان طور که ممکن لازم باشد این شخص به حساب کل اشخاص و معین حساب های دریافتنی متصل شود ممکن است مثلا لازم باشد به حساب کل صاحبان سرمایه و حساب معین جاری شرکا، نیز متصل شود.
در صورتی که بخواهیم از روش اول برای کدینگ نمودن استفاده کنیم، لازم است یک بار حساب تفصیلی ” آقای مهدوی ” را برای حساب کل و معین اول و یک بار نیز برای اتصال به حساب کل و معین دوم ایجاد کنیم، این موضوع موجب ایجاد حساب های مشابه زیادی می شود و ممکن است موجب سرگردانی گردد و لذا از روش شناور استفاده می کنند تا کدینگ مختصر تر شود.
دیدگاه شما